Wiele osób niezaznajomionych z rynkiem pożyczek pozabankowych żyje w przekonaniu, że firmy udzielające chwilówek przyznają je każdemu bez większych problemów, a w zamian ściągają horrendalne odsetki. Rzeczywistość wygląda jednak nieco inaczej. Po pierwsze, oferty internetowych pożyczkodawców potrafią być bardzo atrakcyjne, zwłaszcza dla nowych klientów. Po drugie, pożyczkobiorcy zazwyczaj sprawdzani są dosyć dokładnie w bazach BIG, a coraz więcej firm kontroluje również rejestry BIK-u.
W niniejszym artykule wyjaśniamy, co kryje się za tymi tajemniczymi akronimami, na jakiej podstawie owe bazy działają oraz jakie dane i jak długo mogą być w nich przechowywane. Przedstawimy także podstawowe różnice pomiędzy BIK a BIG.
Co to jest BIK
BIK, czyli Biuro Informacji Kredytowej, jest instytucją powołaną w 1997 roku przez Związek Banków Polskich na podstawie zapisów zamieszczonych w ustawie Prawo Bankowe. Jej zadaniem jest gromadzenie, przetwarzanie oraz udostępnianie uprawnionym podmiotom informacji związanych z historią kredytową klientów indywidualnych, a także przedsiębiorstw. Dostęp do danych znajdujących się w BIK-u mają przede wszystkim banki oraz Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe, czyli SKOK-i. Jednakże, jeżeli klient wyrazi na to zgodę, jego dane mogą zostać skontrolowane w Biurze Informacji Kredytowej także przez inne instytucje – właśnie na takiej podstawie weryfikacji pożyczkobiorców dokonują niektóre firmy udzielająca pożyczek pozabankowych.
W BIK-u przechowywane są wszelkie informacje, dotyczące wykorzystywanych przez klienta produktów kredytowych w wyżej wymienionych instytucjach. Uwzględnia się nie tylko kredyty i pożyczki, ale także używanie karty kredytowej czy korzystanie z linii debetowej. Co istotne, przechowywane są tutaj zarówno pozytywne informacje o spłacanych kredytach, jak i negatywne o zaległościach. Klienci, którzy na bieżąco i terminowo spłacają zobowiązania, budują swoją historię kredytową, co może ułatwić w przyszłości uzyskiwanie kredytów na atrakcyjniejszych warunkach. Z kolei osoby, które mają zaległości i problemy ze spłatą zadłużenia, będą miały duże trudności nawet z uzyskaniem karty kredytowej.
Jak długo przetwarzane są informacje w BIK?
W przypadku terminowego regulowania swoich zobowiązań, informacje o danym kredycie będą znajdowały się w bazie aż do dnia jego ostatecznej spłaty. Jednakże warto wtedy pozwolić instytucji na dłuższe przetwarzanie dobrej historii, gdyż może to w przyszłości zaprocentować podczas negocjacji z bankiem odnośnie do kolejnego produktu kredytowego czy wpłynąć na pozytywną decyzję o przyznaniu pożyczki. Wyrazić zgodę na przechowywanie danych w BIK można podczas podpisywania umowy kredytowej albo w Centrum Operacyjnej Obsługi Klientów BIK. Informacje będą wówczas przetwarzane przez ustalony w umowie czas, jednakże nie dłuższy niż 5 lat od momentu ostatecznego uregulowania zobowiązania.
Solidni klienci mają wybór: mogą pozwolić na przechowywanie swoich danych, ale nie muszą. Wyboru natomiast nie mają osoby, zalegające z płatnościami. Dane o niesolidnych dłużnikach przechowywane są w BIK bezwarunkowo, jeżeli zostaną spełnione dwa warunki:
- opóźnienie w spłacie przekroczyło 60 dni,
- minęło 30 dni od poinformowania dłużnika o opóźnieniu oraz o prawie do przetwarzania jego negatywnej historii.
Podobnie jak w przypadku pozytywnej historii, dane o problemach ze spłatą zobowiązania mogą być przechowywane do 5 lat od momentu ostatecznego uregulowania kredytu. Żeby okres 5-letni zaczął się liczyć, najpierw należy całkowicie spłacić zadłużenie.
W 2007 roku dokonano nowelizacji ustawy Prawo Bankowe. Na jej podstawie dane o historii kredytowej klientów mogą być dla celów statystycznych przetwarzane przez 12 lat od momentu uregulowania zobowiązania. Nie wpływają one jednak na zdolność kredytową klientów i nie są widoczne w bazach podczas analizy wniosków. Ich przeznaczenie jest czysto statystyczne.
Scoring w BIK
BIK pozwala przeprowadzać tzw. scoring, czyli punktową ocenę ryzyka kredytowego. Dany klient porównywany jest z innymi klientami banków i SKOK-ów, którzy korzystali z produktów kredytowych i na podstawie tego porównania oceniana jest jego wiarygodność kredytowa. Scoring pozwala na uzyskanie od 192 do 631 punktów. Im więcej punktów, tym z klientem związane jest mniejsze ryzyko kredytowe.
Co to jest BIG
BIG, czyli Biuro Informacji Gospodarczej, to instytucja zbierająca, przechowująca oraz udostępniająca informacje o niewywiązujących się ze swoich zobowiązań osobach fizycznych oraz prawnych. BIG-i działają na podstawie ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Aktualnie w Polsce działają cztery Biura Informacji Gospodarczych, które są odrębnymi przedsiębiorstwami i prowadzą odrębne rejestry dłużników:
- BIG InfoMonitor,
- BIG KRD,
- BIG ERIF,
- KBIG
Powyższe BIG-i nie wymieniają ze sobą informacji, są wobec siebie konkurencyjne.
W Biurach Informacji Gospodarczej znajdują się przede wszystkim negatywne wpisy dotyczące niewywiązywania się przez konsumentów oraz przedsiębiorców ze swoich zobowiązań. Mogą być tutaj przetwarzane długi praktycznie z każdej dziedziny. W BIG-u znajdą się konsumenci, którzy nie regulują płatności za czynsz, telefon czy raty za zakupiony sprzęt RTV. Wpisom do rejestru podlegają także przedsiębiorcy, którzy przykładowo zalegają z wypłaceniem wynagrodzenia swoim pracownikom.
Wpisów oraz sprawdzania informacji gospodarczej o innych podmiotach czy konsumentach, dokonuje się poprzez zawarcie umowy z danym Biurem Informacji Gospodarczej. Można jednocześnie wpisać dłużników do wszystkich rejestrów jednocześnie, można to zrobić tylko w jednym z nich. Wszystko zależy od wierzyciela. Z tego powodu, aby mieć pewność, że dany kontrahent nie figuruje w żadnym rejestrze, należy zweryfikować jego dane w każdym z nich.
Tak jak w BIK-ach przechowywane są pozytywne i negatywne informacje związane z historią kredytową, tak w BIG-ach przede wszystkim są to negatywne wpisy. Jednakże istnieje możliwość tworzenia także pozytywnej historii płatniczej i takie dane mogą być przechowywane, jeżeli zostaną zgłoszone.
W Biurach Informacji Gospodarczej przetwarzane są głównie dane niezwiązane z produktami bankowymi, gdyż te rejestrowane są w BIK-u. Jednakże jeden z BIG-ów – InfoMonitor – może udostępniać klientom informacje znajdujące się w bazach Biura Informacji Kredytowej. Stanowi więc w pewnym sensie połączenie obu rodzajów rejestrów.
Kiedy można zgłosić do BIG?
Aby móc zgłosić kontrahenta do któregokolwiek Biura Informacji Gospodarczej, muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:
- kwota nieuregulowanego zobowiązania to minimum 200 zł dla osoby fizycznej oraz 500 zł dla przedsiębiorstwa,
- opóźnienie w płatności wynosi minimum 60 dni,
- minęło minimum 30 dni od powiadomienia dłużnika o nieuregulowanym zobowiązaniu oraz poinformowaniu go o zamiarze dokonania wpisu w BIG-u.
W przypadku spłaty przez dłużnika zobowiązania, wierzyciele mają obowiązek zgłosić ten fakt do stosownego BIG-u w przeciągu 14 dni, co w konsekwencji spowoduje wykreślenie negatywnego wpisu z rejestru. Jeżeli wierzyciel zaniecha swojego obowiązku, to grozi mu kara pieniężna nawet do 30 tys. złotych.
Różnice pomiędzy BIK a BIG
Zarówno BIK, jak i BIG mają podobne zadanie – dostarczać innym podmiotom informacji o wiarygodności osób fizycznych i prawnych. Pomaga to w podejmowaniu decyzji i chroni przed zawarciem umowy z potencjalnie ryzykownymi kontrahentami. Jednakże obie instytucje różnią się w zakresie gromadzenia, przetwarzania i udostępniania danych. W poniżej tabeli przedstawiono najważniejsze różnice między BIK a BIG:
| BIK | BIG | |
| Podstawa prawna | Ustawa Prawo Bankowe | Ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych |
| Zawierane informacje | Związane tylko z produktami kredytowymi, np. kredyt, karta kredytowa. | Związane z praktycznie wszystkimi długami, np. za czynsz, ratę czy zaleganie z wypłatą wynagrodzenia. |
| Podmioty uprawnione do korzystania | Banki, SKOK-i oraz instytucje pozabankowe, które uzyskały zgodę klienta. | Wszystkie osoby fizyczne oraz prawne, które zawarły z danym BIG-iem stosowną umowę. |
| Rodzaj zamieszczanych informacji | Informacje pozytywne i negatywne, wpływające na budowanie historii kredytowej. | Przede wszystkim informacje negatywne, chociaż mogą być przetwarzane także pozytywne. |
| Okres przetwarzania danych | Do 5 lat po całkowitym uregulowaniu zobowiązania. Do 12 lat w celach statystycznych | Wierzyciel ma obowiązek w przeciągu 14 dni zgłosić do BIG-u spłatę zobowiązania. Wtedy negatywny wpis jest usuwany w przeciągu 7 dni. |
| Informacja jest zamieszczana, gdy… | Informacje związane z produktami kredytowymi zamieszczane są w BIK-u przez upoważnione instytucje zawsze. Odnotowywane są zarówno terminowe, jak i nieterminowe spłaty zobowiązań. | Wpisowi do BIG podlega się, gdy: • kwota nieuregulowanego zobowiązania to minimum 200 zł dla osoby fizycznej oraz 500 zł dla przedsiębiorstwa, • opóźnienie w płatności wynosi minimum 60 dni, • minęło minimum 30 dni od powiadomienia dłużnika o nieuregulowanym zobowiązaniu oraz poinformowaniu go o zamiarze dokonania wpisu w BIG-u. |
Rejestry dłużników a pożyczki pozabankowe
Wbrew temu co, niektórzy podają, firmy udzielające chwilówek przez Internet korzystają z rejestrów dłużników. Praktycznie każdy pozabankowy pożyczkodawca ma podpisane umowy z BIG-ami i to najczęściej z kilkoma. Posiadając negatywne wpisy w którymkolwiek z Biur Informacji Gospodarczej, szanse na uzyskanie krótkoterminowej pożyczki znacznie maleją. Dodatkowo coraz większa ilość pożyczkodawców wymaga zgody od klientów na skontrolowanie ich w bazach Biura Informacji Kredytowej.
Jeżeli jakaś firma podaje, że nie korzysta z żadnego rejestru dłużników, to należy z dużą dozą ostrożności podejść do jej oferty. Z dużym prawdopodobieństwem mogą to być oszuści, którzy w rzeczywistości nie udzielają pożyczek. Internetowi pożyczkodawcy, podobnie jak banki, starają się minimalizować ryzyko niewypłacalnych klientów. Dlatego też na porządku dziennym stoi kontrola wiarygodności kredytowej potencjalnych pożyczkobiorców.
Dodaj komentarz